พะเยา  เดิมมีชื่อเรียกว่า “ภูกามยาว” หรือ “พยาว” หมายถึง หมู่บ้านที่เรียงรายไปกับภูเขายาว อีกนัยหนึ่งหมายถึง เมืองที่มีผายาว เป็นเมืองเก่าแก่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. ๑๖๓๘ โดยพ่อขุนจอมธรรม กษัตริย์ราชวงศ์ลัวะจังคราชหิรัญนครเงินยางเชียงแสน และเจริญรุ่งเรืองสูงสุดในสมัยพ่อขุนงำเมือง ภายหลังมีการเปลี่ยนแปลงอำนาจ พะเยาจึงตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของอาณาจักรล้านนา ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ ๕ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เมืองพะเยาถูกยุบเป็นอำเภอพะเยา ส่วนหนึ่งของจังหวัดเชียงราย และได้จัดตั้งขึ้นเป็นจังหวัดที่ ๗๒ ของประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒๘ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๒๐

กว๊านพะเยา

วัดอนาลโยทิพยาราม

วัดพระธาตุจอมทอง

หอวัฒนธรรมนิทัศน์

วัดศรีโคมคำ

อนุสาวรีย์พ่อขุนงำเมือง